Ενότητα 1/Κεφάλαιο 6 Ιστορία Α Γυμνασίου (σελ. 83-85)

 1. Τα αίτια και οι αφορμές του Πελοποννησιακού πολέμου- ο Αρχιδάμειος πόλεμος (431-421 π.Χ.)

§ 1 Τα αίτια του Πελοποννησιακού πολέμου

·         Τα αίτια του του Πελοποννησιακού πολέμου ήταν:

1.    Η σύγκρουση της Αθήνας με την Κόρινθο, σύμμαχο της Σπάρτης, για την κυριαρχία στο Ιόνιο και στην Αδριατική. Η δεύτερη θεωρούσε ότι είχε υπό την επιρροή της αυτές τις περιοχές ένιωθε ως απειλή την παρουσία της Αθήνας.

2.    Η διαφορά στην πολιτειακή οργάνωση μεταξύ Αθήνας και Σπάρτης. Η κλειστή και αριστοκρατική Σπάρτη έβλεπε με καχυποψία την άνοδο της ανοικτής και δημοκρατικής Αθήνας.

§ 2 Οι αφορμές του πολέμου και ο χωρισμός του σε 3 φάσεις

·         Σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, οι αφορμές του πολέμου ήταν:

1.    Η ανάμειξη των Αθηναίων ανάμεσα στην Κέρκυρα και την Κόρινθο για την Επίδαμνο.

2.    Η αποστασία της Ποτίδαιας (432 π.Χ.) από την Αθηναϊκή συμμαχία μετά από πιέσεις των Κορινθίων. Ο Περικλής ως αντίποινα απαγορεύει τα πλοία των Μεγαρέων, συμμάχων της Σπάρτης, να φτάσουν στα λιμάνια της Αθηναϊκής συμμαχίας και να κάνουν εμπόριο (Κατά Μεγαρέων ψήφισμα).

·         Παραβίαση της τριακονταετούς ειρήνης μεταξύ Αθήνας και Σπάρτης (Τριακοντούτεις σπονδαί).

·         Οι εχθροπραξίες του Πελοποννησιακού πολέμου ξεκίνησαν το 431 π.Χ. ο οποίος διήρκησε 27 χρόνια.

·         Οι 3 φάσεις του πολέμου:

1.    Αρχιδάμειος πόλεμος (431 - 421 π.Χ.)

2.    Σικελική εκστρατεία (415 – 413 π.Χ.)

3.    Δεκελεικός πόλεμος (413 – 411 π.Χ.)

§ 3 Η λεηλασία της Αττικής και η εξάπλωση του λοιμού στα πρώτα χρόνια του πολέμου

·         Εισβολή των Θηβαίων στην Πλάταια, σύμμαχο της Αθήνας.

·         Πελοποννησιακός στρατός με αρχηγό τον βασιλιά Αρχίδαμο, λεηλατεί την αττική ύπαιθρο και ο πληθυσμός καταφεύγει στην οχυρωμένη πόλη.

·         Το 430 π.Χ. μολυσματική ασθένεια αποδεκατίζει τον πληθυσμό της Αθήνας.

·         Το 429 π.Χ. πεθαίνει από αυτή την ασθένεια ο Περικλής προκαλώντας πανικό στην Αθήνα. Οι δημαγωγοί[1] κυριαρχούν πλέον στην πολιτική σκηνή.

§ 4 Η αποστασία της Λέσβου και η βίαιη παύση της από την Αθήνα

·         Οικονομική πίεση Αθήνας προς τους Συμμάχους της για την αντιμετώπιση των σπαρτιατικών επιδρομών.

·         Το 428 π.Χ η Λέσβος πρωτοστατεί λόγω των αυθαιρεσιών της Αθήνας, με αποτέλεσμα η δεύτερη να καταπνίξει με αγριότητα την αποστασία.

§ 5 Η κατάληψη της Σφακτηρίας και η άρνηση των Αθηναίων για ειρήνη με την Σπάρτη

·         Το 425 π.Χ. οι Σπαρτιάτες αναγκάζονται να ζητήσουν ειρήνη μετά την κατάληψη του νησιού Σφακτηρία από την Αθήνα και τη σύλληψη πολλών Σπαρτιατών.

·          Η Αθήνα αρνείται την πρόταση για ειρήνη.

§ 6 Ο θάνατος και των δύο αρχηγών στην Αμφίπολη

·         Οι Σπαρτιάτες μεταφέρουν τον πόλεμο στη Μακεδονία.

·         Ο στρατηγός Βρασίδας φτάνει στη Χαλκιδική και καταλαμβάνει την Αμφίπολη.

·         Οι Αθηναίοι στέλνουν το δημαγωγό Κλέονα ως αρχηγό στη δικιά τους εκστρατεία.

·         Στη μάχη στην Αμφίπλοη σκοτώνονται και οι δύο στρατηγοί, ο Κλέων και ο Βρασίδας το 422 π.Χ.

§ 7 Το τέλος της πρώτης φάσης του πολέμου με την υπογραφή της Νικείου ειρήνης

·         Το τέλος του πολέμου με το θάνατο των δύο ηγετών.

·         Υπογραφή ειρήνης για πενήντα χρόνια, χάρει στην προσφορά του Νικία, αρχηγού του αριστοκρατικού κόμματος στην Αθήνα (421 π.Χ.)

 

Ερωτήσεις Εμπέδωσης

1.      Ποια ήταν τα αίτια του Πελοποννησιακού Πολέμου;

2.      Ποια ήταν οι αφορμές του Πελοποννησιακού Πολέμου;

3.      Σε ποιες τρεις φάσεις χωρίζεται ο Πελοποννησιακός Πόλεμος;

4.      Η πρώτη φάση του πολέμου με ποια συνθήκη ολοκληρώνεται;

5.      Ποιοι ήταν οι δημαγωγοί;

6.      Για ποιο λόγο η Λέσβος κάνει επανάσταση; Ποιο ήταν το αποτέλεσμα;

---

[1] Αυτός που καθοδηγεί το δήμο, αυτός που έχει την ικανότητα με την πειθώ να καθοδηγεί και να παρασύρει τα πλήθη (δῆμος + ἂγω)

                                                                       ©Δρακόπουλος Κωνσταντίνος