Γ Γυμνασίου Γλώσσα, Επιρρηματικές Προτάσεις (θεωρία & ασκήσεις)

 

Δευτερεύουσες Επιρρηματικές Προτάσεις

Δευτερεύουσες/ Εξαρτημένες Προτάσεις
Ονοματικές	Επιρρηματικές
Ειδικές	Αιτιολογικές
Βουλητικές	Τελικές
Ενδοιαστικές	Αποτελεσματικές/Συμπερασματικές
Πλάγιες Ερωτηματικές	Υποθετικές
Αναφορικές	Εναντιωματικές και Παραχωρητικές
	Χρονικές
	Αναφορικές

 

Επιρρηματικές

Αιτιολογικές Προτάσεις

Ονομάζονται οι δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις που δηλώνουν την αιτία.

Εισαγωγή: Με τους αιτιολογικούς συνδέσμους γιατί, επειδή, διότι, αφού, καθώς, μιας και, που κα

Πχ Είμαι κουρασμένος επειδή δούλευα όλη την ημέρα.

Άρνηση: δε(ν)                                        Εκφορά: Οριστική

Τελικές Προτάσεις

Οι δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις που δηλώνουν τον σκοπό

Εισαγωγή: Με τους τελικούς συνδέσμους να, για να

Πχ Ήρθα για να σου πω τα νέα

Άρνηση: μη(ν)                                       Εκφορά: Υποτακτική

Αποτελεσματικές/ Συμπερασματικές Προτάσεις

Οι δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις που δηλώνουν το αποτέλεσμα που προκύπτει από το νόημα της κύριας πρότασης.

Εισαγωγή: Με τους αποτελεσματικούς συνδέσμους που, ώστε και με εκφράσεις αντίστοιχες με αποτελεσματικούς συνδέσμους ώστε να, ώστε που, για να

Πχ Έχει διαβάσει τόσο που θα περάσει πρώτος στη σχολή

Άρνηση: δε(ν), μη(ν)                             Εκφορά: Οριστική, Υποτακτική

Υποθετικές Προτάσεις

Ονομάζονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που εκφράζουν την προϋπόθεση που ισχύει, για να γίνει αυτό που δηλώνει η κύρια. Μια υποθετική πρόταση μαζί με την κύρια που προσδιορίζει αποτελεί έναν υποθετικό λόγο. Η υποθετική πρόταση λέγεται υπόθεση και η κύρια απόδοση.

Πχ Αν διαβάσεις τα μαθήματά σου, θα πάμε βόλτα.

Εναντιωματικές και παραχωρητικές Προτάσεις

Εναντιωματικές Ονομάζονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που δηλώνουν αντίθεση σε αυτό που δηλώνει η κύρια.

Πχ Πήγαν εκδρομή αν και δεν είχε καλό καιρό σήμερα.

Εισαγωγή: Με τους εναντιωματικούς συνδέσμους αν και, μολονότι, ενώ καθώς και με αντίστοιχες λέξεις ή εκφράσεις αντί να, παρ’ όλο που, ακόμη κι αν, και ας, έστω κι αν

Άρνηση: δεν/μη                                           Εκφορά: Οριστική

Παραχωρητικές Ονομάζονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που παραχώρηση ή και αντίθεση προς αυτό που δηλώνει η κύρια πρόταση, το οποίο θεωρείται ενδεχόμενο ή μη πραγματικό.

Πχ Και να πεις τη γνώμη, ποιος θα σου δώσει σημασία;

Εισαγωγή: Με τις εκφράσεις και αν, που να, ας

Άρνηση: δεν/μη                                             Εκφορά: Οριστική Παρελ. Χρόνου/ Υποτ.

Χρονικές Προτάσεις

Ονομάζονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που δηλώνουν πότε γίνεται αυτό που εκφράζει η πρόταση.

Εισαγωγή: Με χρονικούς συνδέσμους όταν, αφού, ενώ, καθώς, αφότου, πριν, μόλις, προτού, όποτε, ώσπου, ωσότου και με εκφράσεις αντίστοιχες με χρονικούς συνδέσμους όσο, ο,τι, εκεί που, έως ότου, κάθε που

Πχ Έρχεται στο χωριό όταν έχει πανηγύρι το καλοκαίρι.

 

ΠΡΟΣΟΧΗ!

Τόσο οι βουλητικές προτάσεις (ονοματικές) όσο και οι τελικές (επιρρηματικές) εισάγονται με τον σύνδεσμο να. Όσες προτάσεις αντικαθίσταται από το «για να» είναι τελικές. Πχ Θέλω να φάω παγωτό (βουλητική) Θα πάω να φάω παγωτό/ Θα πάω για να φάω παγωτό (τελική)

 

Ασκήσεις

1.        Να αναγνωρίσεις το είδος των παρακάτω επιρρηματικών προτάσεων (αιτιολογική, τελική, χρονική, εναντιωματική-παραχωρητική, υποθετική, αποτελεσματική).

Αν δεν έχεις δουλειά, πέρνα να τα πούμε.

Και αν δεν μπορείς, θα έρθω εγώ.

Διαβάζει ασταμάτητα γιατί δίνει εξετάσεις την επόμενη μέρα.

Προχωρούσε καθώς άκουγε μουσική στα ακουστικά του.

Είναι τόσο πιεσμένος στη δουλειά, που περνά όλη την ώρα στο γραφείο.

Πηγαίνει να αγοράσει τα απαραίτητα για το σπίτι.

Δε βγήκε πουθενά καθώς ήταν κουρασμένη.

Δεν έδωσε σημασία σε αυτά που έλεγαν μιας και δεν τον ενδιέφερε.

Αν κάνει καλό καιρό, μπορεί να πάμε βόλτα στην πλατεία.

Αν και δεν είχε ολοκληρώσει το σχολείο, είχε πολλές γνώσεις.

Μόλις έφυγαν, ήρθαν οι επόμενοι πελάτες.

Δεν έχω βρει κάτι που να με ενθουσιάζει.

Αφού δεν μπορείς να ακούσεις την αλήθεια, μην τον ρωτάς.

Αν θέλεις ευεξία, να κάνεις διατροφή και άσκηση.

Για να καταφέρεις τους στόχους, πρέπει να προσπαθήσεις σκληρά.

 

2.      Να διακρίνεις τις παρακάτω προτάσεις αν είναι τελικές ή βουλητικές.

Σε καλούν να εμφανιστείς στο δικαστήριο.

Επιθυμεί να πάει βόλτα με τα παιδιά της.

Τρέχω να προλάβω το λεωφορείο.

Επιτρέπεται να καπνίζετε σε αυτό τον χώρο.

Ενδιαφέρομαι να συμμετάσχω στο διαγωνισμό.

Έρχεται να σου αφήσει το δώρο σου.

Δεν ήθελε να έρθει μαζί μας στον κινηματογράφο.

 

                                                                        🅒Δρακόπουλος Κωνσταντίνος