Ενότητα 1 Α Γυμνασίου Αρχαία

 

Ενότητα 1

1.	Νοῦς ὑγιής ἐν σώματι ὑγιεῖ	Δυνατό μυαλό σε ένα δυνατό σώμα
2.	Εὖ ἀγωνίζεσθαι	Η ευγενής άμιλλα
3.	Πύξ λάξ	Με γροθιές και κλοτσιές
4.	Κύκνειον ᾷσμα	Το τελευταίο πράγμα που κάνει κανείς
5.	Δημοσίᾳ δαπάνῃ	Με έξοδα του κράτους
6.	Τα παιδία παίζει	Τα παιδιά παίζουν
7.	Γνῶθι σαυτόν	Η αυτογνωσία
8.	Ἒπεα πτερόεντα	Λόγια ασήμαντα που χάνονται
9.	Το δὶς ἐξαμαρτεῖν οὐκ ἀνδρός σοφοῦ	Το να κάνεις το ίδιο λάθος δύο φορές δεν είναι γνώρισμα σοφού άνδρα
10.	Εὒρηκα! Εὒρηκα!	Το βρήκα! Το βρήκα!
11.	Εὖ ζῆν	Η καλή ζωή
12.	Μολών λαβέ!	Έλα να τα πάρεις!
13.	Μη μού ἂπτου!	Μη με ακουμπάς!
14.	Καινά δαιμόνια	Νέες ιδέες
15.	Στήλη ἂλατος	Για κάποιον που μένει ακίνητος από έκπληξη
16.	ἆρον ἆρον	Γρήγορα
17.	ἀπό μηχανῆς θεός	Ο σωτήρας
18.	Γόρδιος δεσμός	Το άλυτο πρόβλημα

 

Ερμηνεία
1.	Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν ισάξια τόσο την υγεία του σώματος όσο και του μυαλού.
2.	Οι αθλητές χρειάζεται να σέβονται και να υπακούουν στα αθλητικά ιδεώδη. Να διεκδικούν τη νίκη με θεμιτά και όχι αθέμιτα μέσα, δείχνοντας σεβασμό προς τον αντίπαλό τους.
3.	Οι λέξεις αυτές προέρχονται από τα ρήματα πυγμαχῶ και λακτίζω (χτυπώ)
4.	Ενώ οι κύκνοι είναι σε όλη τους τη ζωή κακόφωνοι, όταν συνειδητοποιούν ότι ο θάνατός τους πλησιάζει, τραγουδούν καλλίφωνα θρηνητικό τραγούδι..
5.	Οι δαπάνες, τα έξοδα που καταβάλλει το κράτος
6.	Η φράση χρησιμοποιείται με ειρωνική διάθεση για όσους παλιμπαιδίζουν και συμπεριφέρονται σα μικρά παιδιά.
7.	Η φράση αυτή ήταν χαραγμένη στην είσοδο του μαντείου των Δελφών.
8.	Η φράση απαντά στην Ιλιάδα του Ομήρου.
9.	Η φράση ανήκει στον αρχαίο ποιητή Μένανδρο.
10.	Ειπώθηκε από τον μαθητικό και φυσικό του 3ου αιώνα π.Χ, Αρχιμήδη. Ενώ ο Αρχιμήδης βρισκόταν στο λουτρό, ανακάλυψε το νόμο της άνωσης[1] και ο μύθος λέει ότι βγήκε στον δρόμο εκφωνώντας αυτή την φράση.
11.	«Στους γονείς ὀφείλομεν το ζῆν, στους δε διδασκάλους το εὐ ζῆν» Μ. Αλέξανδρος (356-323 π.Χ).
12.	Την φράση αναφώνησε ο Λεωνίδας στον Ξέρξη στα 480 π.Χ., στα στενά των Θερμοπυλών.
13.	Η φράση ειπώθηκε από τον Χριστό μετά την Ανάστασή του στη Μαγδαληνή, όταν εμφανίστηκε μπροστά του και τον αναγνώρισε, γιατί ο Θείος δε της είχε στείλει ακόμα το Άγιο πνεύμα.
14.	Μία από τις δύο κατηγορίες επέρριψαν στον Σωκράτη, ότι εισάγει καινά δαιμόνια, δηλαδή νέες θεότητες.
15.	Σχετίζεται με την καταστροφή της πόλης των Σοδόμων, όπως αναφέρεται στα κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης.
16.	Η φράση συναντάται στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον και ειπώθηκε από τους Ιουδαίους προς τον Πιλάτο, με σκοπό να παραδώσει τον Ιησού για να σταυρωθεί.
17.	Σκηνικό εφεύρημα για την εμφάνιση των θεών σε θεατρικές παραστάσεις. Ο θεός εμφανιζόταν μέσω αυτού του μηχανήματος αιωρούμενος για να δώσει λύση στα προβλήματα των θνητών.
18.	Ο κόμπος από φλοιό κρανιάς που έδενε το άρμα του Γόρδιου, πατέρα του Μίδα, βασιλιά της Φρυγίας και τον οποίο έκοψε με το σπαθί του ο Αλέξανδρος αναφωνώντας: « Ό,τι δε λύνεται, κόβεται».

 

Παραδείγματα
1.	Οι αρχαίοι Έλληνες έλεγαν «νους υγιής εν σώματι υγιεί».
2.	Οι αθλητές χρειάζεται να ακολουθήσουν τις αρχές του ευ αγωνίζεσθαι.
3.	Τους πέταξαν έξω πυξ λαξ.
4.	Η ποιητική αυτή συλλογή αποτέλεσε το κύκνειο άσμα του καλλιτέχνη.
5.	Η κηδεία του γνωστού τραγουδιστή πραγματοποιήθηκε δημοσία δαπάνη.
6.	Κάνουν σα μικρά παιδιά, τα παιδία παίζει.
7.	Γνωρίζει τις δυνατότητές του, έχει το γνώθι σαυτόν.
8.	Οι υποσχέσεις του ήταν έπεα πτερόεντα.
9.	Έκανε το ίδιο λάθος πάνω από δύο φορές, το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού.
10.	Να και τα κλειδιά! Εύρηκα, εύρηκα!
11.	Στους γονείς μου οφείλω το ζην και στους δασκάλους το ευ ζην.
12.	Δε θα παραδοθώ τόσο εύκολα, μολών λαβέ!
13.	Ο κύριος αυτός είναι μη μου άπτου.
14.	Με τις θεωρίες του εισήγαγε καινά δαιμόνια στην επιστήμη του.
15.	Έμμεινε στήλη άλατος μόλις έμαθε τα δυσάρεστα νέα.
16.	Το έκτακτο τηλεφώνημα τους έκανε να φύγουν από την εκδήλωση άρον άρον.
17.	Εμφανίστηκε σαν από μηχανής θεός και τους έδωσε λύση στα οικονομικά τους.
18.	Η γραφειοκρατία αποτελεί γόρδιο δεσμό για την ελληνική οικονομία.

 

 

Διέβην τον Ῥουβίκωνα= πήρε μια παράτολμη απόφαση

Και συ τέκνον Βροῦτε;= για κάποιον που ξαφνικά στρέφεται εναντίον κάποιου

Μηδένα προ τοῦ τέλους μακάριζε= Μην καλοτυχίζεις κανέναν πριν δεις το τέλος του

Ἂχθος ἀρούρης= βάρος της γης

Αἰέν ἀριστεύειν= πάντοτε να αριστεύετε

Ὁ ἀποθανῶν δεδικαίωται= ο πεθαμένος έχει δικαιωθεί

 

---

[1] Κάθε σώμα που βυθίζεται στο νερό εκτοπίζει τόσο βάρος όσο είναι το βάρος του.

                                                                               Δρακόπουλος Κωνσταντίνος