Ενότητα 2, Α Γυμνασίου Αρχαία, κείμενο ενότητας 2

 

Κείμενο ενότητας 2

 

Ἐν Ἀθήναις τοὺς παῖδας μετ’ ἐπιμελείας διδάσκουσι καὶ νουθετοῦσι. Πρῶτον μὲν καὶ τροφὸς καὶ μήτηρ καὶ παιδαγωγὸς καὶ αὐτὸς ὁ πατὴρ ἐπιμελοῦνται ὅπως βέλτιστος γενήσεται ὁ παῖς, διδάσκοντες ὅτι τὸ μὲν δίκαιον, τὸ δὲ ἄδικον καὶ τόδε μὲν καλόν, τόδε δὲ αἰσχρόν ἐστι. Εἶτα δέ, ἐπειδὰν οἱ παῖδες εἰς ἡλικίαν ἔλθωσιν, οἱ γονεῖς εἰς διδασκάλων πέμπουσιν, ἔνθα οἱ μὲν γραμματισταὶ ἐπιμελοῦνται ὅπως γράμματα μάθωσιν καὶ τὰ γεγραμμένα ἐννοῶσι, οἱ δὲ κιθαρισταὶ τῷ κιθαρίζειν ἡμερωτέρους αὐτοὺς ποιεῖν πειρῶνται καὶ τὰς τῶν παίδων ψυχὰς πρὸς τὸν ῥυθμὸν καὶ τὴν ἁρμονίαν οἰκειοῦσι. Ἔτι οἱ παῖδες ἐν γυμνασίοις καὶ παλαίστραις φοιτῶσιν, ἔνθα οἱ παιδοτρίβαι βελτίω τὰ σώματα αὐτῶν ποιοῦσι, ἵνα μὴ ἀναγκάζωνται ἀποδειλιᾶν διὰ τὴν τῶν σωμάτων πονηρίαν.

Πλάτων, Πρωταγόρας 325c-326c (ελεύθερη διασκευή)

 

Μετάφραση

Στην Αθήνα διδάσκουν και νουθετούν/συμβουλεύουν τα παιδιά με φροντίδα. Πρώτα πρώτα η παραμάνα και η μητέρα και ο παιδαγωγός και ο ίδιος ο πατέρας φροντίζουν πως θα γίνει το παιδί ακόμα καλύτερο, διδάσκοντας ότι το ένα είναι δίκαιο, το άλλο άδικο, αυτό ωραίο, το άλλο άσχημο. Έπειτα, όταν τα παιδιά φτάσουν στην κατάλληλη ηλικία, οι γονείς τα στέλνουν στα σπίτια των δασκάλων/σχολεία, όπου οι δάσκαλοι της γραφής και της ανάγνωσης φροντίζουν να μάθουν γράμματα και να καταλαβαίνουν όσα είναι γραμμένα, ενώ οι δάσκαλοι της κιθάρας (κιθαριστές) προσπαθούν με το να παίζουν λύρα/αυλό να εξοικειώσουν τις ψυχές των παιδιών στον ρυθμό και στην αρμονία. Ακόμα, τα παιδιά συχνάζουν στα γυμναστήρια και στις παλαίστρες, όπου οι δάσκαλοι της γυμναστικής κάνουν καλύτερα/πιο δυνατά τα σώματά τους, για να μην αναγκάζονται να δειλιάζουν εξαιτίας της κακής σωματικής τους κατάστασης.

Ερμηνευτικές Ερωτήσεις

1.      Ποιοι ήταν οι υπεύθυνοι για τα πρώτα στάδια της εκπαίδευσης των παιδιών;

2.      Τι συμπεραίνουμε για τη θέση της γυναίκας στην αθηναϊκή κοινωνία;

3.      Ποιους απασχολούσε κατά κύριο λόγο η εκπαίδευση των παιδιών;

4.      Γιατί η αθηναϊκή εκπαίδευση αποτελούσε πρότυπο; Ποιο ήταν το ιδεώδες;

5.      Πως ονομάζονταν οι τρεις κατηγορίες δασκάλων που μόρφωναν τα παιδιά στην αρχαία Αθήνα και τι δίδασκαν;

6.      «Νοῦς ὑγιής ἐν σώματι ὑγιεῖ» Πως μαρτυρείται ότι η φράση αυτή αποτελούσε πρότυπο για την εκπαίδευση στην αρχαία Αθήνα.

Κειμενικές ερωτήσεις

1.      Πως μεταφράζονται οι παρακάτω λέξεις του κειμένου; Νουθετοῦσι, ἐπιμελοῦνται, πέμπουσιν, φοιτῶσιν, ποιοῦσι, παιδοτρίβαι, ἀποδειλιᾶν, γυμνασίοις.

2.      Να αντιστοιχίσεις τις πρωτότυπες λέξεις της Α στήλης με τις παράγωγές και τις σύνθετες της στήλης Β.

Α στήλη	Β στήλη
ποιέω-ῶ	πομπός
ἐπιμελοῦνται	κάτοικος
πέμπουσι	παραποίηση
διδάσκουσι	γενιά
μάθωσι	πολυμαθής
οἰκιοῦσι	δάσκαλος
γενήσεται	επιμελητής

    

                                                                     ©Δρακόπουλος Κωνσταντίνος